ALI-AKBAR SHEKARCHI & MOHAMMAD GHAVIHELM (ft. Asareh Shekarchi)

Ali-Akbar Shekarchi (kamanche) en zijn dochter Asareh (zang) worden begeleid door Mohammad Ghavihelm (tombak) in een programma dat het klassieke met het volkse combineert. In het eerste deel komt de klassieke traditie aan bod, waarbij de muziek gecreëerd wordt via improvisatie op melodieën uit het historische Radif-repertoire, op klassieke Perzische gedichten. In het tweede deel gaat het gezelschap dieper in op de regionale tradities uit de Iraanse regio Lorestan, vanwaar de familie Shekarchi afkomstig is. Traditionele muziek van de Lorren, Bakhtiari’s en Lakken, gezongen in de locale dialecten, biedt een inkijkje op de vele regionale tradities die Iran rijk is.

In dit concert komen twee verschillende tradities uit Iran aan bod. Het eerste deel is Perzische klassieke muziek, gebaseerd op de Radif, een negentiende-eeuwse verzameling van melodieën gerangschikt in twaalf modale systemen. De klassieke uitvoeringspraktijk schrijft een afwisseling voor tussen geïmproviseerde delen zonder metrum, en overgeleverde of nieuw-gecomponeerde metrische delen. De teksten zijn klassieke Perzische gedichten, meestal ghazals.
In het tweede deel duiken we diep in de regionale tradities uit het centrale gedeelte van het Zagrosgebergte. Hier hebben we te maken met een repertoire eigen aan bepaalde volkeren, met name de Lorren, Bakhtiari’s (de grootste groep binnen de Lorren), en Lakken (tussen Lorren en Koerden). De teksten, gezongen in de plaatselijke dialecten, zijn enerzijds volkse gedichten over liefde en scheiding, en anderzijds delen uit het beroemde middeleeuwse Boek der Koningen van Ferdowsi, dat de (deels mythologische) geschiedenis van Iran verhaalt.
Ali-Akbar Shekarchi (1949) werd geboren in de Iraanse regio Lorestan, waar hij opgroeide met de typische muziek van het Lor-volk. In 1976 studeerde hij af als kamanche-speler aan de Universiteit van Teheran. Hij nam de Radif van Mirza Abdollah op in de versie voor kamanche en publiceerde boeken over ritmes in Iraanse muziek. Hij heeft een hele reeks concerten en albums op zijn palmares.
Asareh Shekarchi (1981) studeerde op jonge leeftijd tombak, en later kamanche bij haar vader Ali-Akbar Shekarchi. Ze studeerde aan de Kunstenuniversiteit van Teheran. Tegelijkertijd studeerde ze zang bij verschillende leraars, waaronder Mohammad-Reza Shajarian. Naast haar optredens werkt ze als muzieklerares.
Mohammad Ghavihelm (1951) studeerde dwarsfluit aan het nationaal conservatorium van Teheran en nadien Europese percussie aan het conservatorium van Versailles. Hij leeft sinds 1973 in Frankrijk. Momenteel is hij directeur van de muziekacademie van Lucé en geeft hij les en masterclasses percussie. Hij werkte samen met de grote namen uit de Iraanse klassieke muziekscène, en is bekend door zijn levenslange samenwerking Mohammad-Reza Lotfi.
(tekst Liselotte Sels en Sohrab Jabbari)

 

Het eerste deel bestaat uit Perzische klassieke muziek, die gebaseerd is op de Radif, een 19e-eeuwse verzameling van melodieën gerangschikt in 12 modale ‘systemen’ (Dastgahs):
Shur (met sub-systemen Bayat-e Tork, Abu-Ata, Dashti, Afshari en Bayat-e Kord), Segah, Chahargah, Mahur, Homayun (met sub-systeem Bayat-e Esfahan), Nava, Rastpanjgah.
Elke Dastgah heeft een eigen karakter en is opgebouwd rond een bepaalde modus met een karakteristieke intervalstructuur. De verschillende melodieën binnen één Dastgah, die ook kunnen moduleren, worden Gushehs genoemd. De klassieke uitvoeringspraktijk schrijft een afwisseling voor tussen geïmproviseerde delen in vrij metrum en overgeleverde of nieuw-gecomponeerde metrische delen. Sommige metrische delen (m.n. Chaharmezrab) kunnen eveneens geïmproviseerd zijn. De teksten zijn voornamelijk klassieke Perzische gedichten, meestal ghazals (cf. sonnetten).

Het tweede deel geeft een staalkaart van de regionale tradities uit het centrale gedeelte van het Zagrosgebergte. In deze regio leven verschillende volkeren met een eigen culturele identiteit en taal/dialect: Lorren, Bakhtiari’s (de grootste groep binnen de Lorren), Lakken (een volk dat zich cultureel en linguïstisch tussen de Lorren en de Koerden situeert). Ali-Akbar Shekarchi is afkomstig uit Khorramabad, de hoofdstad van de provincie Lorestan, en kent dus als geen ander het muzikale erfgoed van de Lorren. Naast heldenverhalen (onder meer uit het Boek der Koningen van Ferdowsi) en allerlei liefdes- en andere liederen, komen ook traditionele (huwelijks)dansen aan bod. De focus is op het Lori-/Bakhtiari-repertoire, maar er worden ook uitstapjes gemaakt naar Koerdistan en Mazandaran.