KADER ABDOLAH . Wat je zoekt, zoekt jou

Fysicus en fabrieksdirecteur Hossein Sadjadi Ghaemmaghami Farahani (Iran, 1945) droomde ervan om schrijver te worden, in navolging van zijn betovergrootvader. Om te kunnen publiceren onder strenge censuur in opeenvolgende dictaturen, en uit respect voor twee geëxecuteerde vrienden, nam hij de schrijversnaam Kader Abdolah aan. Onder die naam werd hij na zijn vlucht naar Turkije en daarna Nederland een bekende en geliefde schrijver in het Nederlands. Nederlands meest succesvolle vluchtelingenauteur maakte zich de taal eigen via onder meer de verhalen van Annie M.G. Schmidt. Met zijn veelgelezen debuut De Adelaars (1993) markeerde Kader Abdolah een kleine revolutie in de Nederlandse literatuur. Nadien zouden nog vele prijzen en nominaties volgen, zou hij in Nederland en Frankrijk tot ridder geslagen worden, en zou hij een eredoctoraat ontvangen. Het huis van de moskee werd in 2007 na Harry Mulish’ 'De ontdekking van de hemel' als het beste Nederlandstalige boek gekozen. Kader Abdolah schrijft levendig, helder, kort maar krachtig, beeldend en spontaan – met andere woorden vertellend. Daarbij durft hij vrijmoedig en doortastend te zijn. In zijn boeken en columns geeft hij zijn lezers een inkijk in het hoofd van een politieke vluchteling. Hij introduceert hen in andere werelden en culturen. Hij neemt zijn publiek mee terwijl hij een nieuwe identiteit ontwikkelt. Hij houdt ons een spiegel voor. Het migratiethema is alomtegenwoordig en wordt vanuit verschillende perspectieven geëxploreerd. Maar Kader Abdolah ontplooit zich ook tot een krachtige comentator van oosterse literatuur, die hij op een toegankelijke manier ‘vertaalt’ of ‘hervertelt’ voor de Nederlandstalige lezers. In 2002 bewerkte hij de millennia-oude verhalen Kélilé en Demné, en in 2008 publiceerde hij zijn versie van de Koran en het leven van Mohammad (De Boodschapper). In 2020 volgde 1001Nacht. In Wat je zoekt, zoekt jou (2022) tenslotte, brengt hij Rumi tot de Nederlandstalige lezer. Verschenen in 2022, zitten we ondertussen al aan de achtste druk.

Rumi is voor Kader Abdolah “de beroemdste van zijn soort en […] de beste aller tijden”. In dit boek kwamen voor Kader Abdolah het persoonlijke en het universeel-menselijke samen. Op die basis kon hij er naar eigen zeggen een blijvend werk van te maken. Hij zag “een Rumi die anderen niet gezien hadden” met “een levensloop […] gekenmerkt […] door de vlucht”. Dit boek was voor de auteur essentieel: het is bestemd voor iedereen die van lezen houdt of over het bestaan nadenkt, want het gaat over ons, de mens. Rumi’s levensverhaal gaat vooraf aan de vertaling van zo’n 90 gedichten en 50 verhalen. Kader Abdolah waarschuwt er zelf voor: zoals altijd moet ook dit boek volgens “de wetten van de literatuur” gelezen worden. Met een korrel zout dus. Hij heeft een interpreterende stijl, en zo moeten wij ook zijn stijl interpreteren.

(Liselotte Sels)

Johan Van Acker, die sinds september 2023 instaat voor de artistieke coördinatie van De Centrale, heeft een rijke ervaring opgebouwd. Hij werkte voor gerespecteerde organisaties als Klara, Muziekcentrum De Bijloke, Brussels Philharmonic en het Vlaams Radio Koor. Als programmator van en veelgevraagd inleider bij concerten Arabische en Iraanse klassieke muziek brengt hij zijn passie voor muziek en culturele diversiteit tot leven. Hij is de uitgelezen persoon om Kader Abdolah te interviewen over zijn leven en werk, en de plaats die Rumi daarin inneemt.